Dünyada kağıt paranın basımı ve kullanımı 17. yüzyılın sonlarına denk gelmektedir. Basıldığı dönemin sosyo-ekonomik yapısının izlerini taşıyan paranın tarihi, ekonomik bir analiz özelliği ve sosyo-ekonomik tarihin bir yansıması olarak da görülebilir.
Geçmişten günümüze kullanılan tüm madeni paraların üzerlerindeki resimler ve sahip oldukları nitelikler açısından önemli izler ve mesajlar taşıdığını söylemek mümkündür. Para kavramı günümüz koşullarında günlük hayatımızın vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir.
Türk Lirası, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kullanılan resmi para birimidir. Alt birimi ‘kuruş’ olarak ifade edilen Türk Lirası’nın basım ve yönetim faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yürütülmektedir.
Türk Lirası’nın Tarihi
1950’lerde Türkiye’de yaşanan iktidar değişimi, sosyal ve ekonomik hayatı da etkilemiştir. 1 Aralık 1951’de 50 liralık banknotların getirilmesiyle başlayan 5. emisyon, Atatürk’ün resimleri ve filigranlarıyla üretildi. 1950’li yıllarda Türkiye’de kağıt para basma fikri, yurtdışına açılım ve sanayideki gelişmelerle yeniden gündeme geldi. Banknot Matbaası kurma çalışmaları 1958 yılında tamamlanmış ve aynı yıl banknotların basımına başlanmıştır.
Türkiye’de basılan ilk kağıt banknot 5. emisyonun 100 liralık 3. mertebesi olarak basıldı. Bu tarihten sonra Ankara’daki Banknot Matbaası’nda kağıt para basılmaya çalışıldı.
15 Haziran 1966 tarihi itibariyle 6. emisyon madeni paralarına geçiş başlamıştır. 1979 yılı itibari ile 7. emisyon banknotları tedavüle çıkmaya başlamıştır. 7. sayının devamı olarak 5 bin, 10 bin, 20 bin, 50 bin, 100 bin, 250 bin ve 500 bin liralık banknotlar basıldı. 1995 yılında Türkiye’de ilk kez 1 milyon liralık banknot basıldı.
1990’larda 5 milyon, 10 milyon ve 20 milyon liralık banknotlar dolaşıma girdi. Yeni bin yılın girmesiyle birlikte Türk parasının birimi “milyon lira” olarak ifade edildi.2000’li yıllardan sonra sıfırların yarattığı karmaşaya son vermek için iki aşamalı bir para reformu tasarlandı. Bu süreçte Türkiye’de ilk kez sıfır çıkarma işlemi yapılacaktı. 1 Ocak 2005 tarihinde madeni paradan altı sıfır atılarak 8. madeni para piyasaya sunuldu.
8. emisyonun para birimi Yeni Türk Lirası olarak ifade edildi. Yeni banknotlar 5, 10, 20, 50 ve 100’lük banknotlardan oluşuyordu. Yeni basılan 1, 5, 10 ve 20 liralık banknotlar, grafik tasarım açısından 7. emisyonun eşdeğer banknotları ile aynı şekilde tasarlandı. Halk yeni paraya kolayca uyum sağlayabilirdi. 50 ve 100 liralık banknotlar için yeni tasarımlar yapıldı.
Planlanan reformun ikinci ve son aşaması tamamlanmış olup Bakanlar Kurulu’na Yeni Türk Lirası’ndan “yeni” ibaresini kaldırma yetkisi verilmiştir. 1 Ocak 2009 tarihinden sonra Yeni Türk Lirası banknotların tedavülden kaldırılmasına karar verildi.
5 Mayıs 2007’de karar çıktı. Ayrıca, 9’uncu Türk Lirası madeni paranın ihraç edilecek banknotlarla değiştirileceği açıklandı. Bugün hala aktif olarak kullanılan Türk Lirası banknotların 9. sayısı, tüm boyutları ve özellikleri ile şekillendirilerek 1 Ocak 2009 tarihinde piyasaya sunuldu. Bu sayıda yer alan banknotlar 5, 10, 20, 50, 100 ve 200 liralık banknotlardan oluşturulmuştur. Bu emisyonda dikkat çeken yenilik ise 200 liralık banknotun ilk kez kullanılması oldu.
Osmanlı Lirası
İlk Türk lirası kavramı Osmanlı Padişahı Abdülmecid döneminde ortaya çıktı. İlk Türk lirası 5 Ocak 1843’te Osmanlı lirası adı altında basıldı. Kağıt para basılmadan önce de kullanılan Osmanlı Devleti’ne ait bu altın paraya halk arasında sarı lira deniliyordu. Sarı liranın basılmasından sonra 2 Haziran 1854’te çeyrek lira, 18 Şubat 1855’te iki buçuk beş buçuk lira olmak üzere çeşitli miktarlarda lira basılmaya devam edildi.
İlk Türk Lirası
Türkiye’de Cumhuriyetin ilanından sonra 30 Aralık 1925’te ilk Türk banknotlarının basılmasına karar verildi. Bu ilk kağıt banknotlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin o dönemde merkez bankası olmadığı için 1927’de Birleşik Krallık’ta basıldı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ilk olarak 3 Ekim 1931’de kurulmuştur. Para, özellikleri itibariyle bugünkü durumundan oldukça farklıdır. 1927’de Alfabe Devrimi henüz gerçekleşmediği için paranın üzerinde Latin harfleri yoktu. 1927’de basılan 1, 5 ve 10 liralık banknotlarda Atatürk’ün portresi filigran üzerinde yer alır. Diğer miktarları olan sikkelerde hem filigran üzerinde hem de resim olarak Atatürk yer almaktadır.
İlk kağıt banknotların üzerinde Osmanlı Türkçesi ve Fransızca yazılar ile dönemin Maliye Bakanı’nın imzası bulunmaktadır. 1927 yılında basılan bu sikkeler, Latin harfli sikkelerin tedavüle çıktığı 1937 yılına kadar kullanılmaya devam etmiştir. Dolaşıma giren bu yeni sikkelerin hepsinde Atatürk’ün portreleri bulunmaktadır.
1927-1938 yılları arasında basılan banknotlarda Atatürk portreleri bulundu. Ancak Atatürk’ün 1938’de vefatından sonra İsmet İnönü’nün cumhurbaşkanı olması nedeniyle kanunların getirdiği yaptırımlar doğrultusunda banknotlar İnönü’nün portresine çevrildi. 1952’de yürürlüğe giren 5. emisyon banknotlarında yine Atatürk portresinin kullanılmasına karar verildi.
Cumhuriyetin başlangıcından günümüze kadar 9 emisyon grubunda 24 farklı kupürde 126 banknot serbest bırakıldı. İlk altı emisyon banknotunun tamamı ve Yedinci Emisyon Grubundaki banknotların bir kısmı piyasadan çekildi ve 10 yıllık zamanaşımı süresinin ardından değerlerini kaybetti.
İkinci Türk Lirası
2003 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Türk lirasından altı sıfır atarak yeni bir para biriminin oluşturulmasına izin verdi. Ayrıca hükümet 50 ve 100 TL değerinde iki yeni banknotu piyasaya çıkardı. Bu kararla birlikte 2005 yılı Temmuz ayında Türk lirası yeniden değer kazanmaya başladı. 1 Ocak 2005 tarihinde Türk Lirası’ndan altı sıfırın kaldırılmasından bu yana aynı resmi para birimi kullanılmaya devam etmektedir.
2005-2008 dönemi geçiş dönemi olarak adlandırıldı ve bu dönemde ikinci Türk lirası resmen “Yeni Türk Lirası” olarak adlandırıldı.
2009 yılı itibarıyla ikinci Türk lirasından “Yeni” ibaresi kaldırılmış ve resmi para biriminin adı “Türk lirası” olarak değiştirilerek “TL” olarak kısaltılmıştır.
Türkiye’de Para Değişimi Nasıl Yapılır?
Döviz, insanların farklı amaçlarla işlem alıp sattığı bir araçtır. Türkiye’deki döviz bürolarından, bankalardan ve kuyumculardan döviz alıp satmak mümkündür. Ancak aralarındaki alım satım işlemleri açısından en avantajlı seçeneği seçmeniz sizin için önemli bir nokta olacaktır.
Bankalar döviz alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebileceğiniz bir diğer noktadır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte internet bankacılığı gibi bir kavram ortaya çıkmıştır. İnternet bankacılığı ile işlemlerinizi 7/24 kesintisiz olarak gerçekleştirmeniz mümkündür. Bu sistem sayesinde piyasanın açık kabul edildiği saatlerde Merkez Bankası kurlarına en yakın rakamlarla döviz işlemleri yapılabilmektedir. Bu yöntemleri kullanarak Türkiye’de döviz alım satım işlemlerini güvenli, risksiz ve hızlı bir şekilde gerçekleştirmek mümkündür.
Türkiye’de Türk Lirası Bozdurmak Daha mı İyi?
Türkiye’ye seyahat ederken para biriminizi Türk Lirası’na çevirmek istiyorsanız, bunu Türkiye’de yapmanız sizin için daha uygun olabilir. Türk Lirası fiyat aralığı Türkiye’deki en uygun fiyat aralığıdır böylece kendi para biriminizle seyahat edebilir ve ihtiyacınız oldukça döviz bürolarından kolayca para bozdurabilirsiniz.
Türkiye’de Sadece Türk Lirası mı Geçerli ?
Tüm farklı para birimleri için kullanılan genel ifadeye yabancı para birimi denir. Türkiye’de kullanılan ve uluslararası piyasaları belirleyen en önemli döviz türleri Euro, Dolar ve Sterlin olarak sıralanmaktadır. Dünyanın hemen her bölgesinde yoğun olarak kullanılan bu para birimlerinin değerleri diğer para birimlerine göre çok daha değerlidir ancak birçok ülke tarafından kullanılmaktadır. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu para birimleri aktif olarak kullanılmaktadır.
Türkiye Ucuz mu?
Türkiye’de yaşamanın maliyeti, yabancı uyrukluların Türkiye’ye kalıcı olarak yerleşmesini etkileyen önemli bir faktördür. Kısaca söylemek gerekirse, yaşam standartları ve buna göre şekillenen yaşam maliyetleri karşılaştırıldığında Türkiye’nin yaşam maliyeti düşüktür.
Yüksek yaşam standartları sunması açısından büyük ilgi görmektedir.
Dünyanın her bölgesinde olduğu gibi şehir hayatı da her zaman yüksek maliyet gerektiren bir yaşam tarzı olarak dikkat çekmektedir. Finans, ekonomi, turizm ve iş dünyasının merkezi olarak bilinen İstanbul, Türkiye’de yaşam maliyetinin en yüksek olduğu yer. Ancak dünya geneli düşünüldüğünde İstanbul’da yaşam yüksek standartlarına rağmen normal standartlarda değerlendirilebilir. Türk Lirası ile diğer para birimleri arasındaki kur farkı sayesinde kendi ülkesinden geliri olan birçok yabancı vatandaş lüks bir yaşam sürme şansına sahip oluyor.
Pek çok göçmen, sermayelerini aylık dönemde kazandıkları faizle yüksek faiz getirisi olan tasarruf hesaplarına yatırarak da geçimini sağlayabilmektedir. Yüksek faizli tasarruf hesapları, büyük miktarda sermayeye sahip yabancılar için yüksek standart yaşam maliyetlerini finanse etmek için yeterlidir.
Türkiye’de Tatil Ucuz mu?
Türkiye, çeşitliliği ile tatilcilere deniz veya doğa seçenekleri ile çok cazip tatil fırsatları sunmaktadır. Türkiye’de görmek istediğiniz yerleri seçerek seyahat rotanızı planlayabilir ve çok uygun fiyatlara tatil yapma şansına sahip olabilirsiniz.
Türkiye’deki mevcut ekonomik durum özellikle dövizle para kazananlar için büyük avantaj sağlıyor. Turkuaz denizi, muhteşem zengin kültürel değerleri ve lezzetli tatlara sahip mutfak kültürü ile Türkiye, dünyanın her yerinden büyük ilgi görmektedir. Türkiye zengin kültürünün yanı sıra fiyat-performans özelliği ile fiyat açısından birçok avantaj sunmaktadır.
Son dönemde değer kazanan dolar ve euro para birimleri ile en iyi Türk otellerinde çok uygun fiyatlara konaklamak mümkün. Örneğin 2012 yılında 1 dolar ortalama 1,8 TL iken bu miktar 2022’de 17 TL’ye kadar yükselmiş ve hatta onu geçmiştir. Bu durum Türkiye’yi özellikle yabancı tatilciler için cazip bir tatil destinasyonu haline getiriyor.
Türkiye’de Ulaşım Ucuz mu?
Türkiye Cumhuriyeti Bulgaristan’dan İran’a, Irak’tan Ermenistan’a, Yunanistan’dan Suriye’ye kadar geniş bir alanı kapsayan sınırlara sahiptir. Bu geniş alana rağmen herhangi bir ulaşım aracından yoksun değildir ve bir yerden bir yere ulaşımın kolay olduğu söylenebilir.
Otobüsten bisiklete, trenlerden lüks deniz uçaklarına kadar ulaşım için kullanılabilecek araç seçeneklerinin listesi oldukça uzun. Bu durum Türkiye’yi ulaşım açısından çok avantajlı bir noktaya getiriyor. Ülkede kullanılan araçların fiyatları, büyük ve çok sayıda küçük mesafelere ve ayrıca araç cinsine göre de değişiklik göstermektedir.
Türkiye özellikle tatil için en iyi yerlerden biri olarak gösterilebilir. Ulaşım seçenekleri ile oldukça zengin bir ülke olarak dikkat çekiyor. Son dönemde döviz kurundaki artışla birlikte ulaşım fiyatlarında da değişimler gözlemlendi. Dolar ve euro para birimlerinin değer kazanması ile Türkiye’de ulaşım çok uygun fiyatlarla sağlanabilmektedir.